جامعه بادامنه و سیعی از امکان ها و نیاز سنجی ها ومناظر نگاه ذی نفعان متفاوت ن سبت به آن ها روبرو است .این تنوع تفاوت هایی را در انتظارات ،نظام ترجیحات ،هدف گزینی ها ،و سایل وروش ها،فرایند ها، نتایج ،برونداد هاوارزشیییابی ایجاب می کند تا آن جا که هریک از ذی نفعان ممکن است نیازها وهدفهای خودرا اصیل بدانند وازآن ذی نفعان دیگر را کاذب بشمارند. امروزه کارآمدترین روش تعیین اهداف در برنامه های خرد و متوسط و کلان، تعیین معیار هاو ترازها ازطریق عقلانیت تفاهمی و فهم مشترک است تا استمرار وفاقی بر سر آن ها مثلا در تفسیر کیفیت زندگی،مراقبت از محیط زیست، سلامت و اخلاق، کارامدی هم از بعد عقلانیت فنی و ابزاری و هم از بعد تفاهمی استقرار نهادی بیابد . فهم مشترک ایجاب می کند که: با عقلانیت متکثر مباحثه ها درباره برنامه های آموزشی و تصمیم گیری ها برنامه های باانعطاف و برگشت پذیر و چندصدایی و تنوع الگو طراحی و عمل شود . انتظار می رود از راه عقلانیت تفاهمی ، فهم مشترک و تحلیل"چند منطقی" و نقد واقع بینانه، راهبرد فرآیند بهسازی چند صدایی را به طور رضایت بخش تری ترسیم وتسهیل کنند. به این ترتیب رویکرد غیرعلمی-غیرفنی هم مطرح می شود که به ارجمندی بی بدیل هستی های متفاوت اجتماعی و فردی و نیز به عقلانیت تفاهمی مشترک تکیه می کند: تا با کاربرد فهم مشتر می توانند به تنوع الگو مجهز شوند و از فقر الگو رهایی یابند. در علوم انسانی و تربیت در کار یردازش فرایند آموزش و کمک به " توصیف عمیق موثق بودن انتقال یذیری واقع گرا بودن،" همه حق دارند مشارکت کنند و گام اول فهم مشترک و وفاق،" درک وجودی" دیگران وهمه ذی نفعان است.کلیه گروه های"حاشیه ای" که غالباً آسیب دیدگان سختی و خشونت، زمختی ساختارها وانضباط خشن یا ناکارآمدی سبکهای زندگی و تنگنای هنجارهای اجتماعی- فرهنگی و دیوان سالاری بداند و. همچنین مصادیق آموزش و یرورش استثنایی، مردم عادی، فیلسوفان، خبرگان ،ارزشیابان صاحب نظران زیست محیطی هنرمندان و متفکران اجتماعی و اخلاقی، منابع غنی سازی نظری و کاربردی علوم انسانی و تعلیم وتربیت به شمار می آیند.